o palë zgjedhjesh, partitë politike “luftojnë” për të marrë billborde më shumë, më të dukshme, dhe më të mëdha. Gara nuk është pa rregulla, por rregullave u mungojnë qartësimet që gara të jetë e drejtë. Analiza e “Impetus” vë në dukje mospërputhje të shumta, të cilat nëse nuk rregullohen në këtë periudhë mes dy cikleve zgjedhore, atëherë tabloja do të përsëritet në të ardhmen.
Последните избори од 2021 година, повторно покажаа дека играчите ги бараат дупките во правилата за да можат да ја направат рутата во нивна корист. Анализата на „Импетус“ нотира бројни недоследности, кои доколку не се регулираат во овој период меѓу два изборни циклуса, тогаш сликата ќе се повтори и на следните.
Изборниот законик во земјава го регулира начинот, условите и постапката за одржување на изборен процес. Но, непосредно пред секои избори, независно дали се локални, парламентарни или претседателски, законот претрпува измени, спротивно на препораките на ОБСЕ/ОДИХР.
Клучните наоди во постизборната анализа на Здружението „ИМПЕТУС“ покажува дека учесниците во изборната кампања користеле услуги на компании за рекламирање преку билборди и рекламни паноа, кои воопшто и не се регистрирани како понудувачи во официјалната ждрепка на ДИК.
Но освен што одвлекуваат внимание, политичките рекламни билборди можат да бидат основа за сива зона во рекламирањето кај нас. Здружението „Импетус – Центар за интернет, развој и добро управување“ го истражуваше платеното политичко рекламирање на учесниците во кампањата. Она што истражувачите го утврдија во анализата е дека непостоењето на јасни правила за „игра“ во законот, ја отежнува регулацијата на платеното политичко рекламирање и дава слобода во толкувањето на постоечките правила.
Државната изборна комисија повеќе од една недела не одговара на прашањата дали и на кој начин е законски регулирано поставувањето на рекламни мегаборди на Јавни претпријатија за платено политичко рекламирање, нешто што не е пропишано во Изборниот законик. Но, и воопшто, дали овие локации претходно се пријавени да бидат дел од ждрепката на ДИК, во случај кога веќе го нудат просторот за рекламирање за време на кампања.
Политичкото рекламирање и промовирање на партиите, кандидатите за градоначалници и останатите учесници во изборниот процес, и на последниве локални избори не помина без серија прекршувања на Изборниот законик. Освен политичките пораки наменети за гласачите кои најчесто се наоѓаат закачени на билбордите, содржина со партиски пароли и постери со кандидати за време на предизборието можеа да се забележат и на дел од автобуските постојки во Скопје.
Законско решение има, но недостасуваат технички можности антикорупционерите да го контролираат финансиското работење на политичките партии во изборниот период. Владата досега не најде пари за набавка на софтвер кој ќе овозможи членовите на Државната комисија за спречување на корупцијата да вршат увид во сметките на политичките партии, иако на хартија тоа веќе им е овозможено. Од Антикорупциска се надеваат дека дури во 2022 година ќе може да вршат целосна контрола на финансиското работење на партиите.
Начинот и транспарентноста на финансирање на политичките партии од секогаш била и ќе остане скокотлива тема во јавноста. Кој ги полни касите на политичките партии, и каков бенефит потоа добива назад е прашањето кое со години се истражува во обвинителството, антикорупциските комисии и во нивинарските редакции.
Политичкиот натпревар во земјава помеѓу партиите во време на предизборие редовно е исполнет со нефер потези од страна на политичките субјекти сѐ со цел освојување на што повеќе гласови од граѓаните. Досега се покажало на дело дека политичките партии не бираат начин како да се додворат на оние кои важат за неопределени, или пак свесно подготвуваат кампања за одредени целни групи со кои сметаат дека може лесно да се манипулира.
Негативната кампања на партиите е својствена за секои избори и таа често се појавува на билбордите, на улиците или пак во јавната сфера. Нема потреба од дополнителна измена на медиумските закони, за промени на оваа пракса која се јавува редовно во јавниот простор во изборните периоди, клучно е унапредувањето на културата на јавна комуникација на политичките партии, согласни се нашите соговорници.
Негативната кампања меѓу партиските опоненти се појави и на последните избори каде често во јавниот простор се презентираа партиски наместо изборни содржини. За време на изборните кампањи но и потоа, значаен дел од пораките се фокусираат на напади на противникот, наместо на политичката понуда, што не им носи многу бенефит на граѓаните.